Terwijl de onderhandelende partijen op een nieuw evenwicht zoeken en de lokale verkiezingen de aandacht van de partijvoorzitters steeds meer opeist, blijft de federale supernota nazinderen. Die zou intussen in de prullenmand liggen. Voor de Klimaatcoalitie mag die daar gerust blijven. Op vlak van klimaat en biodiversiteit, twee van de belangrijkste en meest urgente werven van de volgende regeringen, stelde de nota zwaar teleur.
Hoewel de tekst het belang van de klimaattransitie onderstreept, blijft het bij vage taal. Nergens volgt een heldere doelstelling omtrent de Belgische of federale klimaatdoelstellingen, en leefmilieu en biodiversiteit zijn totaal afwezig. Dit is ecologisch en sociaal onverantwoord: om gevaarlijke opwarming van meer dan 1,5°C te voorkomen, moet België de uitstoot van broeikasgassen met minstens 55% verminderen vóór 2030, in lijn met Europese afspraken en het Klimaatarrest.
“Het gebrek aan klimaatactie in de supernota is niet alleen kortzichtig, maar onrechtvaardig. Het legt de lasten bij de zwaksten en toekomstige generaties, terwijl de grootste vervuilers ongemoeid blijven”, zegt Nicolas Van Nuffel, voorzitter Klimaatcoalitie.
Op vlak van concrete maatregelen is de slotsom even somber. Elke aanwijzing ontbreekt voor een systematische afbouw van fossiele subsidies tegen 2030, die op een ontzaglijke €15 miljard per jaar worden geraamd. De nota laat bovendien vele fossiele voordelen voor de zware industrie ongemoeid, evenals belastingverlagingen voor pesticiden en kunstmest. In een tijd waarin miljarden aan besparingen nodig zijn, valt het niet uit te leggen dat er nog steeds financiële steun gaat naar technologieën die mens en milieu schaden.
De nota blonk vooral uit in een scheefgetrokken verdeling van lasten en lusten. Nergens zien we een solidaire klimaattaxshift die fossiele brandstoffen duurder maakt en tegelijk de lagere inkomens extra ondersteunt en energiearmoede terugdringt. Integendeel, de besparingen komen vooral terecht op de rug van de meest kwetsbaren. Mensen die leven van een uitkering worden verder in armoede geduwd. Een rechtvaardige financiering van de klimaattransitie, met een eerlijke bijdrage van grote vermogens via progressieve belastingen, blijft uit.
Even pijnlijk was het totale gebrek aan nieuwe beleidsuitgaven. Terwijl de nota tot €11 miljard besteedde aan lastenverlagingen en investeringen in defensie, werd er geen cent extra toegewezen voor broodnodige investeringen in klimaat en biodiversiteit. Publieke investeringen zijn nochtans urgent, van treininfrastructuur, tot hernieuwbare energie en het begeleiden van werknemers. In de nota zagen we het tegendeel. De NMBS hangen besparingen boven het hoofd in plaats van de investeringsgolf in openbaar vervoer die nodig is, laat staan van lagere prijzen voor treinreizigers. Ondertussen blijft onze fiscaliteit de wegen dichtplamuren met gesubsidieerd personenvervoer. Begrijpe wie begrijpen kan. Een eerlijke transitie naar duurzame mobiliteit is nochtans onmogelijk zonder kwaliteitsvol en betaalbaar openbaar vervoer.
De besparingen treffen onder meer wetenschappelijke instellingen en het budget voor ontwikkelingssamenwerking. Een rechtstreekse aanval op de internationale klimaatengagementen van België, gezien een belangrijk deel van deze middelen gaat naar internationale klimaatfinanciering.
Het mislukken van deze nota kocht de federale onderhandelaars enkele weken bezinningstijd. Wij hopen dat ze bezinnen over welke visie ze willen uitdragen, welk maatschappelijk project ze ambiëren? Zonder ambitieus en sociaal klimaatbeleid dat een veiligere, gezondere en rechtvaardige toekomst voor alle burgers en ook volgende generaties garandeert, is elk regeerakkoord een onverantwoorde mislukking.
“Om dit gebrek aan ambitie te compenseren, kunnen trainers zich laten leiden door internationale overeenkomsten en onze Europese verplichtingen, die ze moeten respecteren.“